Ne yazık ki; bazı bebekler, hamilelikte, doğum sırasında veya doğumdan kısa bir süre sonra kaybedilir. Düşük, ölü doğum, yenidoğan ölümü veya tıbbi nedenlerle gebeliği sonlandırma yoluyla bebeğini kaybeden her ebeveyn farklı kaygılarla baş etmeye çalışmaktadır.

 

Düşük, ilk 24 hafta içinde gerçekleşen gebelik kaybıdır. Maalesef, düşüklerin çoğu ilk 3 ayda gerçekleşir ve oldukça yaygındır. Düşük yapan ebeveynlerin ruh hali, özellikle sosyal çevrelerince çok önemsenmeyebilir. Anlaşılmamış, yalnız hissedebilirler.

​

Ölü doğum, 24 haftalık hamilelikten sonra veya doğum sırasında bebeğin ölümüdür. Bir bebek yaşamının ilk 28 günü içinde öldüğünde, ise buna yenidoğan ölümü denir. Ölü doğum veya yenidoğan ölümü herhangi bir ailenin yaşayabileceği en yıkıcı deneyimlerden biridir. Bu durumda; içinizde büyük bir boşluk hissedebilirsiniz ve bu boşluğun iyileşmesi uzun zaman alabilir.

 

• Yas, size yakın biri öldüğünde hissettiğiniz tüm duygulardır.

 

• Yas tutarken birçok duyguyu bir arada yaşayabilirsiniz. Kızgın, üzgün veya şaşkın hissedebilirsiniz. Siz ve eşiniz duygularınızı farklı şekilde gösterebilirsiniz.

 

• Siz ve aileniz; ruh sağlığı uzmanlarından veya destek gruplarından yardım alabilirsiniz.

 

• İyileşmenize yardımcı olmak için kendinize iyi bakın. Bedeninizin ve duygularınızın hamilelikten sonra iyileşmek için zamana ihtiyacı olacaktır.

 

• Ailenizle birlikte, bebeğinizi hatırlamanın ve anmanın yollarını bulmanız faydalı olacaktır.

 

Yas nedir?

 

Yas, size yakın biri öldüğünde hissettiğiniz tüm duygulardır. Bebeğinizin öldüğüne inanmakta zorlanabilirsiniz. Bağırmak, çığlık atmak veya ağlamak isteyebilirsiniz. Birini suçlamak isteyebilirsiniz. Bazen duygularınız kaldırabileceğinizden daha fazla görünebilir. Kendinizi üzgün, depresif, kızgın veya suçlu hissedebilirsiniz. Soğuk algınlığı ve mide ağrıları ile kolayca hastalanabilir ve dikkat güçlüğü çekebilirsiniz. Bunların hepsi yasın bir parçasıdır.

 

Bebeğiniz düşük, doğum sırasında veya doğumdan sonra öldüğünde, ebeveyn olma umudunuz da ölür. Bebeğinizi kucağınıza alıp büyümesini izlemekle ilgili hayalleriniz artık yok olur. Hayal ettiğiniz ve planladığınız şeylerin birçoğu kaybolmuştur.

 

Bir bebeğin ölümü, bir ailenin başına gelebilecek en acı verici olaylardan biridir. Bebeğinizin ölümünü asla gerçekten atlatamayabilirsiniz. Ama yastan, iyilik haline mutlaka geçeceksiniz. Zaman geçtikçe duygularınız hafifler. Bebeğinizin anılarına kalbinizde ve zihninizde yer açarsınız. Bebeğiniz için uzun süre, hatta belki tüm hayatınız boyunca yas tutabilirsiniz. Yas tutmak için doğru zaman yoktur. Ne kadar sürerse sürsün, zamanla huzuru bulur ve geleceği düşünmeye hazır olursunuz.

 

Size ve ailenize yasla başa çıkmanız da kimler yardım edebilir?

 

Bebeğiniz ve duygularınız hakkında konuşmak yardımcı ve rahatlatıcı olabilir. Elbette eşiniz, arkadaşlarınız ve ailenizle konuşabilirsiniz. Ancak yasla başa çıkmanıza yardımcı olmak için bir ruh sağlığı uzmanı ile konuşmak daha faydalı olacaktır.

 

• Kadın doğum doktorunuz, bebeğinizin ölümüne neyin neden olduğunu anlamanıza yardımcı olabilir. Ayrıca, ruh sağlığı uzmanlarından, yasınız boyunca size yardımcı olacak insanları bulmanıza yardımcı olabilir. Ve eğer hazırsanız, tekrar hamile kalmaya hazırlanmanıza yardım eder. Uzun süre yoğun bir üzüntü hissediyorsanız, doktorunuz sizi ruh sağlığı uzmanına yönlendirerek depresyon tedavisi almanıza yardımcı olabilir.

• Ruh sağlığı uzmanı, yasınızla başa çıkmanızda ve hayatınızı daha iyi hale getirmenize yardımcı olabilir.

• Destek grupları; aynı türden endişeleri ve üzüntüleri olan insanları bir araya toplar. Bu grupta insanlar, duygularını paylaşmak için buluşurlar ve birbirlerine yardım etmeye çalışırlar. Sadece bebeğini kaybeden ebeveynler ve aileler için web sitemizde bulunan sohbet bölümünde yas destek grubu bulunmaktadır. Grup üyeleri neler yaşadığınızı anlayarak, yalnız olmadığınızı hissetmenize yardımcı olabilir.

 

Eğer bir den fazla kayıp yaşadıysanız; birçok kere gebe kaldığınız halde bebeklerinizi arka arkaya kaybediyorsanız yas tutmak için zaman bulamayabilir ve üzerinizde büyük bir baskı hissedebilirsiniz. Veya çoğul gebeliğinizde bir bebeğinizi kaybetmiş olsanız da, diğer yaşayan bebeğiniz ile, yine yas tutmak için zaman bulmak zor olabilir.

 

Nasıl hissedebilirsiniz?

 

Korkmuş. Çoğul gebelikte doğum sonrası bir bebek kaybı yaşadıysanız ve yaşayan bebeğinizde hastaysa, onun da kaybedeceğinizden korkabilirsiniz. Bebeği tutmak, yaklaşmak ya da onunla çok fazla ilgilenmek istemeyebilirsiniz. Diğer bebeğiniz yenidoğan yoğun bakım ünitesinde öldüyse, yaşayan bebeğinize bakmak için yenidoğan yoğun bakım ünitesine gitmek de zorlanabilirsiniz.

 

Yalnız. Sadece bir bebek yaşasa bile, yine de çoğulların ebeveynisiniz. Ancak çevreniz sizi bu şekilde görmeyebilir. Aileniz ve arkadaşlarınız kaybettiğiniz bebeğiniz hakkında konuşmak istemeyebilir. Kaybettiğiniz bebeği hatırlamanın sizi üzeceğini düşünebilirler. Kendinizi anlaşılmamış ve yalnız hissedebilirsiniz.

 

Kafası karışmış. Hastaneden eve getirdiğiniz bebeğiniz için sevinebilir, kaybettiğiniz bebeğiniz için aynı zamanda üzülebilirsiniz.

 

Endişeli. Çoğul gebeliklerin en sık görülen komplikasyonu erken doğumdur (37 haftadan önce). Erken doğum bebeklerde sağlık sorunlarına neden olabilir. Bebeğiniz erken doğduysa, sağlığı konusunda endişeli olabilirsiniz.

 

Anne ve baba nasıl yas tutar?

 

Erkekler ve kadınlar genellikle yaslarını farklı şekillerde yaşarlar. Siz ve eşiniz pek çok konuda hemfikir olsanız bile, yasınızı farklı yaşayabilir ve üzüntünüzü farklı gösterebilirsiniz. Yasla başa çıkmanın bu farklı yolları, siz ve eşiniz arasında sorunlara neden olabilir. Örneğin, eşinizin bebeğinizin ölümüne sizin kadar üzülmediğini, çok önemsemediğini düşünebilirsiniz. Ve bu sizi kızdırabilir. Aynı zamanda eşiniz de sizin aşırı duygusal olduğunuzu düşünebilir. Duygularınızı çok sık duymak istemeyebilir ve kederinizden asla kurtulamayacağınızı düşünebilir. Ayrıca, alınan tüm desteğin dışında kaldığını hissedebilir. Herkes eşinize, sizin nasıl olduğunuzu sorar ama kendisine nasıl olduğunu sormayı unutabilir.

 

Hamilelik sırasında bebeğiniz karnınızdayken, bebeğinize karşı güçlü bir bağlılık hissedebilirsiniz. Eşiniz hamilelik sırasında bebeğinize kendisini o kadar yakın hissetmeyebilir. Bebeği karnında taşımadığı için bebek ona daha az gerçek görünebilir. Hamileliğin ilerleyen dönemlerinde baba; bebeğin tekme attığını hissettiğinde veya bebeği ultrasonda sık sık gördüğünde bebeğe olan bağlılığı artacaktır. Bu yüzden hamileliğin erken dönemlerinde yaşanan bebek kaybı ile, geç dönemlerinde veya doğum sonrası yaşanan bebek kaybı eşinizi farklı etkileyecektir.

 

Annenin yas süreci;

 

• Bebeğinizin ölümü hakkında sık sık ve birçok kişiyle konuşmak isteyebilirsiniz.

• Duygularınızı daha sık gösterebilirsiniz. Çok ağlayabilir veya sinirlenebilirsiniz.

• Eşinizden, ailenizden veya arkadaşlarınızdan yardım isteme sıklığınız daha yüksek olabilir. Daha çok ibadet etme ihtiyacı duyabilirsiniz ya da bir destek grubundan veya ruh sağlığı uzmanından yardım isteme olasılığınız daha yüksektir.

 

Babanın yas süreci;

 

• Kendi kendine üzülebilir.

• Kaybı hakkında konuşmak istemeyebilir.

• Zihnini kayıptan uzak tutmak için işte daha fazla zaman geçirebilir veya evden uzakta olmak isteyebilir.

• Güçlü ve sert olması ve ailesini koruması gerektiğini hissedebilir.

• Duygularını nasıl göstereceğini bilmiyor olabilir.

• Duyguları hakkında konuşmanın onu zayıf gösterdiğini düşünebilir.

• Yardım istemek yerine yasıyla kendi başına başa çıkmaya çalışabilir.

 

 

Yası yaşamanın herhangi bir kuralı veya talimatı yoktur. Erkekler ve kadınlar genellikle farklı şekillerde yaslarını yaşayabilirler. Sizin veya eşinizin yas tutarken duygularınızı paylaşma şeklinin doğru veya yanlış bir yolu yoktur. Acınızı ve kederinizi farklı şekillerde göstermek sorun değildir.

 

Yas tutarken aile ve arkadaşlarla nasıl başa çıkabilirsiniz?

 

Bebeğinizin ölümü sizi etkilediği gibi ailenizi ve arkadaşlarınızı da etkiler. Çoğu zaman, kendiniz üzülürken diğerleriyle uğraşmak zor olabilir. Yas tutarken sosyal çevrenizle başa çıkmanıza yardımcı olabilecek yapabileceğiniz bazı şeyler;

 

• Onlara aramalarının ve ziyaretlerinin sizin için önemli olduğunu söyleyin.

• Bebeğinize ne olduğu hakkında soru sormalarının uygun olup olmadığına karar verin. Değilse, onlara bunun hakkında konuşmaya hazır olmadığınızı söyleyin.

• Onlara tam olarak ne söyleyeceklerini bilmiyorlarsa sorun olmadığını söyleyin. Onlara, "Ne diyeceğimi bilmiyorum" veya "Yardım etmek istiyorum ama nasıl yapacağımı bilmiyorum" gibi dürüst sözler duymanın rahatlatıcı olabileceğini söyleyin.

• İnsanlar, "En iyisi bu" veya "Her zaman başka bir bebeğiniz olabilir" gibi size yardımcı olmayan şeyler söyleyebilir. Söyledikleri incitici olsa bile, sizi desteklemek için ellerinden geleni yaptıklarını hatırlamaya çalışın.

• Onlara tam olarak neye ihtiyacınız olduğunu söyleyin. Sadece seninle evde vakit geçirmelerini mi istiyorsun? Size yemek getirecek, market alışverişi yapacak, büyük çocuklarınızı dışarı çıkaracak veya ev işlerine yardım edecek birine mi ihtiyacınız var? Onlara sizin için yapabileceklerini net bir şekilde söyleyin. Dolaylı yoldan söylediğinizde, sizi anlamayabilirler ve bu durum sizi hassas bir dönemden geçtiğiniz için daha çok etkileyebilir.

• Eğer istiyorsanız, bebeğinizin adını kullanmalarını ve bebeğinizi hatırlamalarını isteyin. Onlara başka çocuklarınız olsa bile ölen bebeği unutmayacağınızı söyleyin.

• Sabırları ve destekleri için teşekkür edin.

• Bazen çevrenizdekiler, yasınızı sınırlamanızı veya belirli bir süre içinde üstesinden gelmenizi bekleyebilir. Kaybınızla başa çıkmanız için ne kadar süre gerekiyorsa, o kadar sürenin size ait olduğunu bilin. Başkalarından gelen destek zamanla azalabilir. Bu, bebeğinizi unuttukları veya umursamadıkları anlamına gelmez. Onlara hâlâ yas tuttuğunuzu ve hala onların desteğine ihtiyacınız olduğunu söyleyebilirsiniz.

​

Eğer korkmuş veya kontrolünüzü kaybettiğinizi hissediyorsanız, kadın doğum doktorunuzdan sizi ilgili doktora yönlendirmesini isteyin veya ruh sağlığı uzmanına danışın. İntihar düşünceleriniz var ise, acilen ruh sağlığı uzmanına başvurun ve tedavi için önerilenleri uygulayın.